Opheffing handhavingsmoratorium Wet DBA

De afgelopen jaren is de Wet DBA nauwelijks gehandhaafd. Alleen in gevallen van kwaadwillendheid heeft de Belastingdienst opgetreden. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst weer volledig handhaven op schijnzelfstandigheid. Dit komt door de opheffing van het handhavingsmoratorium op de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA). Opdrachtgevers die ZZP'ers inhuren voor werk dat eigenlijk in loondienst zou moeten gebeuren, kunnen weer te maken krijgen met naheffingen en boetes.

Regels per 1 januari 2025

De belangrijkste verandering per 1 januari 2025 is dat de Belastingdienst weer gaat handhaven bij alle gevallen van schijnzelfstandigheid, niet alleen bij kwaadwillenden. Opdrachtgevers kunnen naheffingen krijgen als blijkt dat een ZZP'er in de praktijk als werknemer werkt. Er zullen vanaf 2026 weer boetes worden opgelegd bij overtredingen. Voor overtredingen in 2025 zullen geen boetes worden opgelegd, maar kunnen wel naheffingen worden gedaan.

Betekenis voor ZZP'ers en opdrachtgevers

Zelfstandigen moeten kunnen aantonen dat ze echt zelfstandig werken. Dit betekent onder andere dat ze zelf bepalen hoe ze hun werk uitvoeren, risico’s dragen en meerdere opdrachtgevers hebben. Modelovereenkomsten zijn niet meer verplicht. De Belastingdienst keurt sinds september 2024 ook geen nieuwe modelovereenkomsten meer goed. Bestaande overeenkomsten blijven nog geldig tot eind 2029, maar het gaat er om dat ZZP'ers in de praktijk echt zelfstandig zijn.

Bij de inhuur van zelfstandigen is het van belang dat u de regels strikt naleeft. De werkelijke situatie is bepalend en wat in het contract staat is hieraan ondergeschikt. Als een ZZP'er in de praktijk functioneert als werknemer, kan de Belastingdienst ingrijpen. Het is dus belangrijk om uw inhuurbeleid aan te passen. Als de Belastingdienst oordeelt dat er sprake is van een loondienstverband, kunnen opdrachtgevers met terugwerkende kracht loonheffing en sociale premies moeten betalen.

Kenmerken zelfstandigheid

Het gaat er per 1 januari 2025 dus vooral om hoe er in de praktijk gewerkt wordt. Helaas is er geen wiskundige formule die kan worden toegepast om zelfstandigheid te bepalen, maar hieronder worden 5 belangrijke kenmerken opgesomd van zelfstandigheid en van loondienst. Als er te veel indicaties zijn voor loondienst bij de uitvoering van werkzaamheden is het goed om nader te onderzoeken of de werkzaamheden wel uitgevoerd kunnen worden in de vorm van zelfstandigheid. De rijksoverheid heeft hier ook een handige vragenlijst voor gemaakt: tool Rijksoverheid.

• Indicaties voor zelfstandigheid
  1. Werkzaamheden en werktijden: opdrachtnemer bepaalt hoe het werk wordt verricht en wat de werktijden zijn.
  2. Er wordt commercieel risico gelopen. Er kan sprake zijn van onvoorziene kosten, bijvoorbeeld als er geen vergoeding is als werk niet goed is uitgevoerd.
  3. Samenhangend met bovenstaande: er is sprake van resultaatverplichting en niet van een inspanningsverplichting.
  4. De werkende positioneert zich als ondernemer en heeft meerdere opdrachten en opdrachtgevers. Qua positionering het bijvoorbeeld om zaken als actieve website, reclame, investeringen, etc...
  5. Werkzaamheden worden niet verricht door werknemers in dezelfde organisatie. De werkende heeft specifieke kennis die niet beschikbaar is in de organisatie.
• Indicaties voor loondienst
  1. De werkende mag zich alleen met toestemming van de werkgevende laten vervangen.
  2. De vergoeding wordt van per uur of per maand afgesproken en op een vast moment overgemaakt.
  3. De vergoedingen is vergelijkbaar met het salaris dat aan werknemers wordt betaald voor gelijksoortig werk.
  4. Duur werkzaamheden: als werk langer dan 3 maanden duurt voor meer dan 20 uur per week kan er sprake - loondienst
  5. Werkzaamheden zijn structureel onderdeel zijn van de organisatie - loondienst

Overgangsjaar 2025

Om bedrijven en zzp’ers de tijd te geven zich aan te passen, geldt 2025 als overgangsjaar. Dit betekent dat de Belastingdienst in dat jaar nog geen boetes oplegt bij overtredingen, mits bedrijven aantonen dat ze serieus bezig zijn met aanpassingen. Dit geeft opdrachtgevers de mogelijkheid om hun inhuurbeleid te herzien en ZZP'ers om hun zelfstandigheid beter te onderbouwen. Boetes worden dus in principe in 2025 nog niet opgelegd, maar er kunnen wel al vanaf 1 januari 2025 naheffingen worden gedaan.

Advies is om u op tijd voor te bereiden. En focus u niet langer alleen op het contract, maar kijk vooral naar hoe het werk in de praktijk wordt uitgevoerd. Laat bij twijfel een specialist meekijken naar de best passende arbeidsrelatie.